คณะรัฐมนตรีจีนผ่านมติอนุมัติให้รัฐบาลมณฑลไห่หนาน (ไหหลำ) จัดตั้งเขตทดลองการค้าเสรี (Pilot Free Trade Zone) เป็นแห่งที่ ๑๒ ของจีน เพื่อให้มณฑลไห่หนานเป็นประตูที่สำคัญของจีนในการเปิดสู่ภายนอก โดยเฉพาะการมุ่งหน้าสู่มหาสมุทรแปซิฟิกและมหาสมุทรอินเดีย อันจะทำให้จีนสามารถเปิดตลาดในด้านการโทรคมนาคม อินเตอร์เน็ตและการเงินได้อย่างกว้างขวางยิ่งขึ้น ซึ่งมีประเด็นที่น่าสนใจดังนี้
๑. ความเป็นมาของการอนุมัติให้รัฐบาลมณฑลไห่หนานจัดตั้งเขตทดลองการค้าเสรี โดยเมื่อวันที่ ๑๓ เม.ย.๖๑ ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ของจีน ได้ประกาศในงานเฉลิมฉลองการครบรอบ ๓๐ ปี การสร้างเขตเศรษฐกิจพิเศษของมณฑลไห่หนานว่า คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนจะสนับสนุนการสร้างเขตนำร่องการค้าเสรีบนทั้งเกาะไห่หนาน สนับสนุนไห่หนานผลักดันการปฏิรูปและเปิดสู่ภายนอก และระบุว่า จีนมีแผนจะสร้างเขตนำร่องการค้าเสรี และท่าเรือการค้าเสรีในไห่หนาน โดยจะสนับสนุนใหเมณฑลไห่หนานสร้างตลาดพลังงานระหว่างประเทศ และตลาดสินค้าสต๊อกใหญ่ ยินดีต้อนรับนักลงทุนทั่วโลกมาลงทุนที่ไห่หนาน และเข้าร่วมการสร้างสรรค์ท่าเรือการค้าเสรี
๒. การประกาศของประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ดังกล่าว สืบเนื่องมาจากรายงานผลการทำงานของรัฐบาลจีนประจำปี ที่ได้มีการรายงานในระหว่างช่วงการประชุมสองสภา (สภาผู้แทนประชาชนจีนและสภาที่ปรึกษาการเมืองจีน) เมื่อเดือน มี.ค.๖๑ ได้ชี้ข้อเสนออย่างชัดเจนว่า จะคัดลอกและขยายประสบการณ์เขตการค้าเสรี ศึกษาวิธีการสร้างท่าเรือการค้าเสรี ผลักดันการปฏิรูปและการเปิดประเทศรูปแบบใหม่ให้กว้างขึ้น โดยเฉพาะการพัฒนาเชิงลึกในการสร้างเขตการค้าเสรีและการเปิดท่าเรือการค้าเสรี
๓. ปัจจุบัน จีนได้จัดตั้งเขตทดลองการค้าเสรีมาแล้ว ๑๑ แห่ง ภายใต้กรอบ ๑+๓+๗ โดยเริ่มจากเขตนำร่องการค้าเสรีมหานครเซี่ยงไฮ้ ที่มุ่งเน้นเปิดกว้างเพื่อการลงทุนจากต่างประเทศและลดข้อจำกัดในด้านการลงทุน ในปี ๒๐๑๓ (พ.ศ.๒๕๕๖) ต่อมาปี ๒๐๑๕ (พ.ศ.๒๕๕๘) จีนได้เพิ่มเขตทดลองการค้าเสรีอีก ๓ แห่ง ได้แก่ เขตการค้าเสรีมหานครเทียนจิน, มณฑลฝูเจี้ยนและมณฑลกวางตุ้ง และล่าสุด เมื่อเดือน ก.ย.๖๑ กระทรวงพาณิชย์ของจีน ได้ประกาศเปิด ๗ เขตทดลองการค้าเสรีแห่งใหม่ เพื่อขับเคลื่อนประเทศและส่งเสริมโครงการริเริ่ม “หนึ่งแถบ หนึ่งเส้นทาง” (Belt and Road Initiatives : BRI) ประกอบด้วยเขตทดลองการค้าเสรีแห่งใหม่ที่อยู่ในพื้นที่นอกชายฝั่ง ๕ แห่ง ได้แก่ มณฑลเหอหนาน มณฑลซื่อชวน (เสฉวน) มณฑลซ่านซี มหานครฉงชิ่ง และมณฑลหูเป่ย และเขตทดลองการค้าเสรีแห่งใหม่ใกล้ชายฝั่ง ๒ แห่ง ได้แก่ มณฑลเหลียวหนิงและมณฑลเจ้อเจียง
๔. สำหรับมณฑลไห่หนานตั้งอยู่ทางใต้สุดของจีน มีพื้นที่ ๓๕,๔๐๐ ตารางกิโลเมตร และอาณาเขตน่านน้ำประมาณ ๒ ล้านตารางกิโลเมตร โดยจะตั้งเป็นเขตทดลองการค้าเสรีไห่หนาน ที่ครอบคลุมทั้งเกาะไห่หนาน เพื่อเน้นการพัฒนาด้านการท่องเที่ยว การบริการที่ทันสมัย อุตสาหกรรมการผลิตนิวไฮเทค ส่งเสริมการค้าการลงทุนระหว่างประเทศ บริการโลจิสติกส์ และการซ่อมบำรุงสินค้าในเขตปลอดภาษีศุลกากร เป็นต้น นอกจากนี้ ยังจะสร้างเขตตรวจสอบกักกันด่านศุลกากรแห่งใหม่ในเมืองซานย่า เพื่องานธุรกิจนำเข้าและส่งต่อทรัพยากรพันธุกรรมสัตว์และพืชทั่วโลกด้วย ทั้งนี้ เมื่อเดือน ก.ย.๖๑ คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน ได้ผ่านเอกสาร ๖ ฉบับ รวมเอกสารเกี่ยวกับความคิดเห็นที่ผลักดันการพัฒนาอย่างมีคุณภาพ ในจำนวนนี้ เอกสารเกี่ยวกับมาตรการที่สนับสนุนและส่งเสริมการปฏิรูปและนวัตกรรมใหม่ในการเขตทดลองการค้าเสรีต่างๆ ได้รับความสนใจมากที่สุด แม้ว่ามาตรการต่างๆ ของเอกสารฉบับนี้ยังไม่ได้เปิดเผยอย่างเป็นทางการ แต่มีข้อมูลสารสนเทศ ๔ ด้านที่เปิดเผย กล่าวคือ
๔.๑ จีนได้กำหนดนโยบายด้านการปฏิบัติตามข้อเสนอที่ให้สิทธิ และอำนาจของการปฏิรูปในเขตทดลองการค้าเสรีมากยิ่งขึ้นที่เสนอใน "สมัชชาฯ ๑๙" เมื่อเดือน ต.ค.๖๐
๔.๒ เนื่องจากมาตรการต่างๆ ดังกล่าวนี้เป็นมาตรการใหม่เกี่ยวกับการกระชับการปฏิรูป และนวัตกรรมใหม่การปฏิรูปของเขตทดลองการค้าเสรี ดังนั้น เขตทดลองการค้าเสรี ๑๒ แห่ง รวมทั้งมหานครเซี่ยงไฮ้ มณฑลกว่างตุง มหานครเทียนจิง มณฑลฝูเจี้ยน และมณฑลไห่หนาน จะเป็นพื้นที่นำร่องปฏิบัติตามมาตรการเหล่านี้ของคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนก่อน
๔.๓ เนื่องจากเขตทดลองการค้าเสรีทั้งติดต่อกับตลาดทุนและเทคโนโลยีของต่างประเทศ ทั้งยังชี้นำตลาดภายในประเทศ ซึ่งจะเพิ่มความสามารถด้านการเปิดประเทศและติดต่อกับทั่วโลกอย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
๔.๔ จีนมีอาณาเขตกว้างใหญ่ จึงมีสภาพเศรษฐกิจและสังคมของพื้นที่ต่างๆ ที่แต่งต่างกัน และประสบการณ์ของเขตทดลองการค้าเสรี จะไม่คลอบคลุมถึงทั่วประเทศ จีนสนับสนุนเขตทดลองการค้าเสรีต่างๆ ยืนหยัดเอกลักษณ์พิเศษของตน โดยในด้านบรรยากาศการลงทุนที่ดี การยกระดับความสะดวกด้านการค้า การผลักดันนวัตกรรมด้านการเงินส่งเสริมเศรษฐกิจ และการผลักดันนำร่องทดลองด้านบุคลากร เพิ่มอำนาจการปฏิรูปมากยิ่งขึ้นกับเขตทดลองการค้าเสรี และขยายการเปิดประเทศด้วย
บทสรุป
มณฑลไห่หนานมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักจากการเป็นเกาะที่มีหาดทรายและรีสอร์ทตามชายฝั่ง และเป็นที่ตั้งของสำนักงานใหญ่ของ HNA ซึ่งเป็นอาณาจักรธุรกิจตั้งแต่การบินไปจนถึงบริการทางการเงิน โดยรัฐบาลจีนจะจัดตั้งกองทุนในการลงทุนเพื่อสนับสนุนการพัฒนาระบบพื้นฐานของท่าเรือการค้าเสรีบนเกาะไห่หนานภายในปี ๒๐๒๕ (พ.ศ.๒๕๖๘) และตั้งเป้าว่าระบบจะสมบูรณ์ภายในปี ๒๐๓๕ (พ.ศ.๒๕๗๘) นอกจากนี้ มีข้อน่าสังเกตว่า ทางการจีนจะไม่อนุญาตให้จัดเล่นการพนัน หรือแข่งม้าในมณฑลไห่หนาน แม้มณฑลไห่หนานจะได้รับสถานะเป็นเขตการค้าเสรีก็ตาม
ประมวลโดย : พลตรีไชยสิทธิ์ ตันตยกุล
ข้อมูลจากเว็บไซต์
http://www.xinhuanet.com/english/2018-10/16/c_137536565.htm
http://thai.cri.cn/247/2018/10/17/232s272464.htm
http://thai.cri.cn/247/2018/09/30/230s271728.htm
http://thai.cri.cn/247/2018/04/13/123s266259.htm
http://thai.cri.cn/247/2018/03/14/302s265267.htm
http://www.ditp.go.th/contents_attach/165927/165927.pdf
http://www.chinadaily.com.cn/m/fujian/2017-04/01/content_28769343.htm
http://www.thaibizchina.com/thaibizchina/th/misc/detail.php?SECTION_ID=521&ID=13311