มีประเด็นที่น่าสนใจดังนี้
๑. ในรายงานสมุดปกขาว “การป้องกันประเทศจีนในศักราชใหม่” ฉบับดังกล่าว ได้เน้นการนำเสนอสาระสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินการใน ๖ ประเด็นใหญ่ๆ อาทิ สถานการณ์ความมั่นคงระหว่างประเทศ แนวนโยบายการป้องกันประเทศของจีนเชิงป้องกันในยุคใหม่ การสนองตอบต่อภารกิจและการจัดกองทัพในยุคใหม่ การปฏิรูปการป้องกันประเทศและกองทัพของจีน ค่าใช้จ่ายในการป้องกันประเทศที่มีเหตุผลและมีความเหมาะสม และกิจกรรมที่เกื้อกูลต่อการสร้างประชาคมที่มีอนาคตของมวลมนุษยชาติ นอกจากนี้ ในรายงานสมุดปกขาวฉบับนี้ ได้กำหนดทิศทางเชิงยุทธศาสตร์ หลักการพื้นฐาน รวมทั้งความสำคัญระดับโลกกับภารกิจทางการทหารของจีน และการสร้างกำลังทหารของจีนอย่างชัดเจน โดยแสดงให้เห็นถึงความเปิดกว้าง ความโปร่งใส และความมั่นใจ ตลอดจนได้ระบุอย่างชัดเจนเป็นครั้งแรกว่า ภารกิจทางการทหารของจีนในยุคใหม่ที่มีเอกลักษณ์อย่างเด่นชัด คือ การไม่ดำเนินนโยบายลัทธิครองความเป็นใหญ่ และการไม่มุ่งขยายอิทธิพล โดยจะยึดถือการสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันของมวลมนุษยชาติเป็นภารกิจสำคัญ
๒. แนวนโยบายการป้องกันประเทศของจีน ยังคงมุ่งยืนหยัดต่อแนวคิดหลักในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติห้าประการ อันได้แก่ การเคารพในเอกราชและอำนาจอธิปไตยซึ่งกันและกัน การไม่รุกรานซึ่งกันและกัน การไม่แทรกแซงกิจการภายในซึ่งกันและกัน การรักษาผลประโยชน์ร่วมกันด้วยความเท่าเทียมกัน และการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสันติ ทั้งนี้ เพี่อมุ่งสู่เป้าหมายพื้นฐานด้านการป้องกันประเทศของจีนในยุคใหม่ ในการคุ้มครองอำนาจอธิปไตย การรักษาความมั่นคง และผลประโยชน์ด้านการพัฒนาประเทศ โดยมีเอกลักษณ์และยืนหยัดที่จะไม่ดำเนินนโยบายลัทธิครองความเป็นใหญ่ และไม่ขยายอิทธิพลอย่างถาวร รวมทั้งยืนหยัดที่จะไม่โจมตีประเทศอื่นใดนอกจากจะถูกโจมตีก่อน นอกจากนี้ ภารกิจในการป้องกันประเทศยุคใหม่ต้องสนองตอบต่อหลักการ “ให้บริการประชาชน” โดยได้ขยายขอบเขตรวมถึงการให้บริการต่อประชาคมโลก เพื่อแสดงบทบาทให้เป็นที่ประจักษ์ชัดว่า จีนจะเป็นผู้พิทักษ์สันติภาพโลกอย่างถาวร
๓. ข้อสังเกต หากวิเคราะห์จากสมุดปกขาวการป้องกันประเทศของจีน จะทำให้เห็นถึงบทบาททางการทหารของจีน ๓ ประการ คือ
๓.๑ บทบาทในการเสริมสร้างขีดความสามารถทางทหารของจีน จะเป็นไปในลักษณะการเสริมสร้างหลักประกันในความเป็นอิสระ ความสามารถในการพึ่งตนเองและสามารถปฏิบัติการทางทหารในเชิงป้องกัน เพื่อให้ประเทศสามารถดำรงความเป็นเอกราชและรักษาอำนาจอธิปไตย มีความเป็นอิสรภาพและบูรณภาพแห่งดินแดนรวมทั้งผลประโยชน์ของประเทศ
๓.๒ บทบาทในการสนับสนุนต่อการสร้างค่านิยมที่ถูกต้องและมีความเข้าใจในความแตกต่างของระบบอุดมการณ์ทางสังคม เพื่อลดการเผชิญหน้าในการแย่งชิงผลประโยชน์ในลักษณะที่ฝ่ายหนึ่งได้ประโยชน์และอีกฝ่ายหนึ่งเสียประโยชน์ อันจะนำไปสู่ความร่วมมือเพื่อรักษาผลประโยชน์ร่วมกันบนพื้นฐานของความเชื่อใจ (Mutual Trust) เชื่อมั่นในผลประโยชน์ (Mutual Benefit) มีความเท่าเทียมกัน (Equality) และมีความร่วมมือกัน (Cooperation)
๓.๓ บทบาทในการผลักดันแนวคิดความมั่นคงใหม่ให้บังเกิดผลในการปฏิบัติ ด้วยการมีกิจกรรมทางการทหารและความมั่นคงในรูปแบบความร่วมมือที่เป็นแบบพหุภาคี (Multilateralism) เช่น การประชุมอาเซียนว่าด้วยความร่วมมือด้านการเมืองและความมั่นคงแห่งเอเชีย-แปซิฟิก (ASEAN Regional Forum: ARF) และการประชุมว่าด้วยการแสวงหามาตรการเพื่อสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจ (ด้านความมั่นคง) ในเอเชีย (Conference on Interaction and Confidence-Building Measures in Asia: CICA) เป็นต้น
บทสรุป
ต้องติดตามผลพวงอันเกี่ยวเนื่องจากรายงานในสมุดปกขาวฯ ฉบับนี้อย่างใกล้ชิดต่อไป เนื่องจากเมื่อวันที่ ๑ ก.ค.๕๘ หลังจากที่รัฐบาลจีนประกาศสมุดปกขาวฯ ฉบับปี ๒๐๑๕ (พ.ศ.๒๕๕๘) ได้เพียง ๑ เดือน สภาผู้แทนประชาชนของจีนก็ได้เห็นชอบกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติฉบับใหม่ ที่รองรับต่อการปฏิบัติหน้าที่ของกองทัพในการปกป้องผลประโยชน์ในต่างแดน ด้วยการปฏิบัติการทางทหารในกรณีจำเป็น โดยเฉพาะกองทัพเรือจีนให้สามารถออกปฏิบัติการในน่านน้ำสากล เพื่อการพิทักษ์แหล่งทรัพยากรทางยุทธศาสตร์และแหล่งพลังงาน ตลอดจนเส้นทางการคมนาคมขนส่ง ซึ่งจะส่งผลต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ จึงแสดงให้เห็นถึงระบบการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพของจีนที่มีการบูรณาการกรอบแนวคิดทางยุทธศาสตร์ และสามารถผลักดันให้นำไปสู่การปฏิบัติเพื่อความมั่นคงและการพัฒนาประเทศ
ประมวลโดย พลตรี ไชยสิทธิ์ ตันตยกุล
ข้อมูลจากเว็บไซต์
http://www.xinhuanet.com/english/2019-07/24/c_138253180.htm
http://thai.cri.cn/20190724/4949a1a4-acbb-6ec4-fd0b-37bb69d0e659.html
http://thai.cri.cn/20190725/bb36da36-875f-e1d0-fd42-e57a5e9bc815.html
http://thai.cri.cn/20190724/33467f27-764d-b211-91d5-a4c645c46748.html
http://eng.chinamil.com.cn/view/2019-07/24/content_9567509.htm
https://www.youtube.com/watch?v=RnTn1VWmLUs
รวมถึงวารสารเสนาธิปัตย์ ปีที่ ๖๖ ฉบับที่ ๑ เดือนม.ค. – เม.ย.๖๐ หน้า ๓๑ – ๔๖
