จีนศึกษา วันอังคารที่ ๑๖ มิ.ย.๖๓ ขอนำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับผลจากการที่จีนนำรูปแบบใหม่ในการขนส่งสินค้าส่งออกด้วยทางด่วนระหว่างประเทศ หรือ TIR (跨境电商TIR国际公路出口运输) มาใช้ ซึ่งมีประเด็นที่น่าสนใจดังนี้
๑. สืบเนื่องมาจากผลกระทบจากโควิด-๑๙ ทำให้ห่วงโซ่อุปทานการขนส่งทางอากาศและทางรถไฟทั่วโลกเกิดอุปสรรค เพื่อลดแรงกดดันในการขนส่งสินค้าและส่งเสริมการค้ากับต่างประเทศของธุรกิจอีคอมเมิร์ซข้ามชาติ ดังนั้น กลุ่มบริษัทซินเจียงท่าขนส่งทางบกระหว่างประเทศ (新疆国际陆港集团 Xinjiang International Land and Port Group) ของจีน จึงได้เริ่มต้นนำรูปแบบใหม่ในการขนส่งสินค้าส่งออกด้วยทางด่วนระหว่างประเทศหรือ TIR (Transports Internationaux Routiers, International Road Transport) มาใช้ในการขนส่งระหว่างประเทศทางบกสำหรับธุรกิจอีคอมเมิร์ซข้ามชาติ ที่เมืองอูรุมชี เขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ (新疆乌鲁木齐市) อันเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความสำเร็จในการขนส่งระหว่างประเทศด้วยทางด่วน TIR ซึ่งเป็นรูปแบบการขนส่งที่รวดเร็วและยืดหยุ่นแบบที่ ๔ ต่อจากการขนส่งทางอากาศ ทางทะเล และทางรถไฟ โดยเมื่อวันที่ ๑๓ มิ.ย.๖๓ นายโจว ไข่ (周凯 Zhou Kai) รองผู้จัดการทั่วไป (副总经理) ของกลุ่มบริษัทฯ กล่าวว่า ด้วยรูปแบบขนส่งดังกล่าว ทำให้รถบรรทุกสินค้าออกเดินทางจากเมืองอูรุมชี ผ่านด่านอาลาซานในชายแดนจีน-คาซักสถาน ไปยังเมือง Amsterdam ในประเทศเนเธอน์แลนด์ โดยใช้เวลาเดินทางเพียง ๑๐ วัน
๒. จากการที่ทางการศุลกากรจีนได้ประกาศดำเนินการ “ระบบการขนส่งศุลกากรระหว่างประเทศ ภายใต้อนุสัญญา Transports Internationaux Routiers (TIR) หรือการขนส่งทางถนนระหว่างประเทศ” อย่างเต็มรูปแบบ ณ จุดตรวจทั้งหมดที่สำนักงานศุลกากรชายแดนและบก เมื่อช่วงต้นเดือน มิ.ย.๖๓ ที่ผ่านมา ซึ่งคาดว่าจะส่งเสริมการเชื่อมต่อในระดับภูมิภาคและแลกเปลี่ยนทางเศรษฐกิจ-การค้าระหว่างจีนและประเทศต่างๆ ตามเส้นทาง 一带一路 หรือ BRI (Belt and Road Initiative) โดยนายโจว หยาน (周妍 Zhou Yan) หัวหน้าตัวแทนของสำนักงานตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของสหภาพการขนส่งทางถนนระหว่างประเทศ (国际道路运输联盟东亚及东南亚代表处首席代表) กล่าวเน้นย้ำว่า เส้นทางเดินขนส่งระหว่างจีน – คีร์กีซสถาน – อุซเบกิสถาน ดังกล่าวนี้ ไม่เพียงแต่จะส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจของทั้งสามประเทศเท่านั้น แต่ยังส่งเสริมการค้าระหว่างภูมิภาคยุโรปและเอเชียแปซิฟิกอีกด้วย
๓. ข้อสังเกตต่อรูปแบบใหม่ในการขนส่งสินค้าส่งออกด้วยทางด่วนระหว่างประเทศ หรือ TIR
๓.๑ ระบบ TIR เป็นระบบพิธีการศุลกากรทั่วโลกเพียงระบบเดียวสำหรับการขนส่งสินค้าข้ามพรมแดน ซึ่งถูกสร้างขึ้นบนพื้นฐานของ "อนุสัญญา TIR" (TIR公约) ของสหประชาชาติ โดยการลดขั้นตอนพิธีการศุลกากรให้ง่ายขึ้น และประเทศจีนได้เข้าร่วมอนุสัญญา TIR ในปี ๒๐๑๖ (พ.ศ.๒๕๕๙) โดยองค์การสหประชาชาติอนุญาตให้สหภาพการขนส่งทางถนนระหว่างประเทศ (IRU) จัดการระบบ TIR ทั่วโลก และมีใบรับรอง TIR อันจะมีผลให้ยานพาหนะที่ได้รับการรับรองจะสามารถเดินทางผ่านได้อย่างสะดวกสบายในเส้นทางระหว่างประเทศที่ใช้ TIR
๓.๒ ตัวอย่างที่เป็นรูปธรรมของการใช้ TIR ที่ผ่านมา ได้ทำให้การค้าทวิภาคีระหว่างจีนและอุซเบกิสถานเติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาด้วยการปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานการขนส่งในปี ๒๐๑๘ (พ.ศ.๒๕๖๑) การค้าระหว่างสองประเทศเพิ่มขึ้น ๔๘.๔% เมื่อเทียบเป็นรายปี โดยสูงถึง ๖.๒๖6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ในปัจจุบัน จีนเป็นคู่ค้าที่ใหญ่ที่สุดของอุซเบกิสถาน อีกทั้งยังเป็นแหล่งส่งออกที่ใหญ่ที่สุด และแหล่งนำเข้าที่ใหญ่ที่สุดด้วย และยิ่งไปกว่านั้นกับ รัฐบาลอุซเบกิสถานให้ความสำคัญกับการส่งออก โดยจัดให้อยู่ในนโยบายเศรษฐกิจของประเทศ รวมทั้งบริษัทในอุซเบกิสถานกำลังมองหาส่วนแบ่งในตลาดผู้บริโภคขนาดใหญ่ของจีนมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง
บทสรุป
ผลจากการที่จีนนำรูปแบบใหม่ในการขนส่งสินค้าส่งออกด้วยทางด่วนระหว่างประเทศ หรือ TIR โดยเฉพาะเส้นทางขนส่งระหว่างจีน – คีร์กีซสถาน – อุซเบกิสถาน ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมข้ามสามประเทศที่มีความยาวรวมกว่า ๙๕๐ กิโลเมตร ได้กลายเป็นซึ่งเส้นทางคมนาคมใหม่ ที่ช่วยเพิ่มความร่วมมือระหว่างจีน – เอเชียกลาง และเป็นหนึ่งในช่องทางขนส่งทางถนนที่สำคัญที่สุดระหว่างจีนและเอเชียกลาง โดยนับตั้งแต่เปิดตัวอย่างเป็นทางการในเดือน ก.พ.๖๑ พบว่า เส้นทางดังกล่าวนั้น เป็นเส้นทางที่ผ่านเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ที่ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน ได้อำนวยความสะดวกในการแลกเปลี่ยนสินค้าเป็นอย่างมาก เนื่องจากลดทั้งเวลาและต้นทุนในการขนส่งสินค้า
ประมวลโดย พลตรี ไชยสิทธิ์ ตันตยกุล
ข้อมูลจากเว็บไซต์
http://www.xinhuanet.com/2020-06/13/c_1126111363.htm
http://www.xjbs.com.cn/zphd/2020-06/14/cms2265567article.shtml
https://kuaixun.stcn.com/egs/202006/t20200614_2034854.html
http://district.ce.cn/ydyl/
http://www.peoplecs.com/yaowen/20200612/25014.html
http://www.gov.cn/xinwen/2020-06/13/content_5519265.htm
http://thai.cri.cn/20200614/b9d2ab76-e89e-f107-a87f-99253d9d281a.html
http://brussels.customs.go.th/data_files/1607131426301684793225.pdf
https://globthailand.com/china-26112019/
https://finance.sina.com.cn/china/2020-06-14/doc-iircuyvi8415786.shtml
