มิติความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับปานามา และการเดินทางเยือนประเทศปานามาอย่างเป็นทางการของประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ซึ่งมีประเด็นที่น่าสนใจดังนี้
๑. เมื่อวันที่ ๒ ธ.ค.๖๑ ที่ผ่านมา ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ได้เดินทางถึงกรุงปานามา เพื่อเยือนประเทศปานามาอย่างเป็นทางการตามคำเชิญของนาย ฮวบคาร์โลส วาเลรา( Juan Carlos Valera) ประธานาธิบดีปานามา ซึ่งนับเป็นการเยือนปานามาครั้งแรกของประธานาธิบดี สี จิ้นผิง และเป็นครั้งแรกที่ประธานาธิบดีจีนเยือนประเทศปานามา
๒. มิติทางประวัติศาสตร์และสังคม โดยก่อนการเดินทางไปเยือนปานามา ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ได้เผยแพร่บทความในหนังสือพิมพ์เอสเทรลา (Estrella) ของประเทศปานามาว่า เมื่อกว่า ๑๖๐ ปีก่อน มีชาวจีนรุ่นแรกได้ข้ามมหาสมุทรแปซิฟิกเดินทางถึงปานามา และได้ช่วยเหลือการก่อสร้างทางรถไฟและขุดคลองในท้องถิ่น โดยชาวจีนที่เข้าร่วมความช่วยเหลือในการก่อสร้าง ตลอดจนขยายและบริหารคลองเหล่านี้ถูกชาวปานามาเรียกอย่างสนิทว่า “ชาวจีนคลอง” และเมื่อทศวรรษ ๑๙๖๐ ประชาชนจีนได้สนับสนุนประชาชนปานามาในการต่อสู้ที่เป็นธรรมเพื่อเรียกคืนอธิปไตยเหนือคลองปานา โดยประชาชนจีนในพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศราว ๑.๖ ล้านคน ได้ชุมชุมกันช่วยประชาชนปานามาเรียกร้องสิทธิอันชอบธรรม ซึ่งเหตุการณ์ครั้งนั้นได้กลายเป็นความทรงจำของประชาชนปานามา และปัจจุบัน พบว่า ในทุกๆ ๑๔ คนของพลเมืองชาวปานามาจะเป็นชาวจีน ๑ คน นอกจากนี้ ชาวจีน ๒๘๐,๐๐๐ คน ที่อยู่ในปานามาได้จัดตั้งเป็นนิคมชาวจีนโพ้นทะเลใหญ่ที่สุดเขตหนึ่งในเขตลาตินอเมริกา ต่อมาในปี ๒๐๐๔ (พ.ศ.๒๕๔๗) รัฐบาลปานามาได้ประกาศว่า วันที่ ๓๐ มีนาคมเป็น “เทศกาลชาวจีน”
๓. มิติทางเศรษฐกิจ ปัจจุบัน ประเทศจีนกับปานามากำลังร่วมกันต้อนรับโอกาสการพัฒนาอย่างขนานใหญ่ ทั้งนี้เนื่องจาก
๓.๑ ประเทศปานามามีความโดดเด่นทางภูมิศาสตร์ที่เชื่อมต่ออเมริกาใต้กับอเมริกาเหนือ และเชื่อมสองมหาสมุทร (แปซิฟิกกับแอตแลนติก) จนถูกเรียกว่าเป็น “สี่แยกของโลก” ที่จะเปิดประเทศสู่ภายนอกเป็นลักษณะพิเศษทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะเขตการค้าเสรีโคโลน (Colón) ที่อยู่ฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกตามคลองนั้นเป็นเขตการค้าเสรีใหญ่ที่สุดของโลกตะวันตก และก็เป็นเขตการค้าเสรีใหญ่อันดับที่สองของโลก
๓.๒ จีนเป็นประเทศผู้ส่งสินค้ารายใหญ่สุดของเขตการค้าเสรีโคโลน โดยในช่วงกว่า ๑ ปีนี้ วิสาหกิจจีนต่างๆ เช่น พลังงาน การเงิน โทรคมนาคม รวมทั้งสิ่งอำนวยความสะดวกขั้นพื้นฐานและเทคโนโลยีวิทยาศาสตร์ได้เข้ามาประจำที่ประเทศปานามา และได้สร้างโอกาสการทำงานนับพันโอกาสแก่ท้องถิ่น ในขณะที่เดือนเมษายนปีนี้ จีนได้เปิดเที่ยวบินไปยังประเทศปามานามาโดยตรง ซึ่งกลายเป็นเที่ยวบินตรงเส้นทางแรกที่เชื่อมจีนกับอเมริกากลาง ที่ได้ให้ความสะดวกแก่การไปมาหาสู่ทางเศรษฐกิจการค้าและเจ้าหน้าที่
๔. มิติทางยุทธศาสตร์ ปานามา เป็นประเทศที่มีความเข้มแข็งในการเชื่อมต่อกับพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลก โดยในขณะนี้ปานามากำลังเร่งขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ระบบการขนส่งแห่งชาติปี ๒๐๓๐ (พ.ศ.๒๕๗๓) เพื่อพัฒนาประเทศปานามาให้เป็นศูนย์กลางด้านการขนส่งระดับโลก ซึ่งยุทธศาสตร์นี้สอดรับกับโครงการความริเริ่ม “หนึ่งแถบ หนึ่งเส้นทาง” (Belt and Road Initiative : BRI) และประเทศปานามาก็เป็นประเทศลาตินอเมริกาประเทศแรกที่ร่วมลงนามในบันทึกช่วยจำเพื่อความเข้าใจของโครงการความริเริ่มดังกล่าวกับจีน
๕. ผลประโยชน์ที่ประเทศปานามาจะได้รับจากความช่วยเหลือของจีน
๕.๑ การสร้างศูนย์การศึกษา “เมืองแห่งความหวัง” ทางภาคตะวันตกของปานามา โดยมีเป้าหมายให้การศึกษาแก่นักเรียนท้องถิ่นกว่า ๒,๐๐๐ คน ซึ่งจะช่วยปรับปรุงสภาพแวดล้อม และคุณภาพการศึกษาในท้องถิ่นให้ดีขึ้น ขณะที่สถาบันขงจื๊อแห่งแรกในปานามาได้เปิดทำการสอนอย่างเป็นทางการ นอกจากนี้ จีนได้ช่วยเหลือปานามาในการฝึกอบรมเจ้าหน้าที่ และผู้เชี่ยวชาญด้านต่าง ๆ ประมาณ ๖,๐๐๐ คน และมีนักศึกษาปานามาประมาณ ๑,๐๐๐ คนที่กำลังศึกษาอยู่ในจีน รวมทั้ง การที่นักวิชาการ คลังสมอง และสื่อมวลชนของสองประเทศ มีการติดต่อไปมาหาสู่กันอย่างใกล้ชิด เพื่อร่วมกันเสนอข้อมูล และข้อคิดเห็นที่ดีต่อการพัฒนาความสัมพันธ์จีน-ปานามา
๕.๒ จีนกำลังดำเนินโครงการคลินิกเคลื่อนที่ เพื่อให้บริการรักษาพยาบาลฟรีแก่สตรีที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ห่างไกลความเจริญในปานามา
๕.๓ เส้นทางบินตรงสายแรกเชื่อมจีน-อเมริกากลางได้เปิดทำการบินอย่างเป็นทางการ โดยปานามากลายเป็นประเทศเป้าหมายการท่องเที่ยวสำหรับนักท่องเที่ยวจีน เพื่อรองรับต่อกระแสนิยมจีนในปานามา และกระแสนิยมปานามาในจีนที่ได้เกิดขึ้นพร้อมๆ กัน ทำให้ประชาชนสองประเทศมีความปรารถนาที่จะเพิ่มการแลกเปลี่ยน และความเข้าใจระหว่างกันให้มากขึ้น
บทสรุป
อาจกล่าวได้ว่า นัยสำคัญของมิติความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับประเทศปานามาจนมีคำกล่าวที่ว่า “ห่างกันหมื่นลี้ เชื่อมโยงกันด้วยคลองเส้นหนึ่ง” จึงเป็นความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับปานามาที่แท้จริงในช่วงร้อยปีเศษที่ผ่านมา และความสัมพันธ์ดังกล่าวนี้ ได้ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงประวัติศาสตร์พร้อมๆ กับการที่จีนและปานามา สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตในปี ๒๐๑๗ (พ.ศ.๒๕๖๐) และได้เข้าสู่ช่วงใหม่จากการที่ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ได้เดินทางเยือนประเทศปานามาอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ ๒ ธ.ค.๖๑ อันสะท้อนให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับปานามาได้รับการพัฒนาอย่างรวดเร็วภายในช่วง ๑ ปีที่ผ่านมา ซึ่งน่าจับตาดูความเคลื่อนไหวดังกล่าวต่อไป
ประมวลโดย : พลตรีไชยสิทธิ์ ตันตยกุล
ข้อมูลจากเว็บไซต์
http://thai.cri.cn/20181204/6fcb91ea-9233-2d86-e139-7d4d7758fc87.html
http://thai.cri.cn/20181201/30ea59e8-e310-127b-b278-d461eb894f7e.html
http://thai.cri.cn/20181126/2f196280-1fb8-cf1a-9596-41366e2025ce.html